Hoa nhài chỉ tỏa hương mạnh nhất khi nở vào ban đêm nên các thợ hái chỉ chọn lấy những bông hoa chưa hé.
"Chúng tôi biết phải hái bông nào", Malarkodi, một thợ hái người Ấn Độ vừa nói vừa ngắt một bông hoa đã nở rộ cài lên mái tóc, "Những bông như thế này thì không còn tác dụng gì... nhưng tôi thích hương thơm của chúng".
Những bông hoa nhài ngát hương đã được sử dụng hàng thiên niên kỷ ở Ấn Độ để dâng lễ và mùi hương này là một phần quan trọng của các loại nước hoa nổi tiếng thế giới.
Ở thành cổ Madurai, miền Nam Ấn Độ, hoa nhài có mặt ở khắp nơi - thu hút người mua hàng đến từ nhiều nhãn nước hoa danh tiếng nhất thế giới, bao gồm cả J'adore by Dior và Mon Guerlain by Guerlain.
Xem chi tiết cây thuốc nam Cây dược liệu cây Nhài, Lài - Jasminum sambac (L.), Ait
700kg hoa tươi chỉ thu về 1kg tinh dầu
"Đây là một trong những loại tinh dầu đắt nhất thế giới", Raja Palaniswamy, giám đốc công ty điều chế Jasmine Concrete - nơi cung cấp tinh dầu hoa nhài cho các nhà hương của Guerlain, Bulgari, Dior... cho biết.
Thợ hái kiếm được khoảng 1,5 USD/ngày (tương đương 35 nghìn đồng) cho khoảng 4-5 kg hoa, mỗi kg gồm khoảng 4.000 nụ hoa.
Sau khi thu hoạch, hoa nhài sẽ nhanh chóng được đưa ra chợ và bán với mức giá dao động từ 200 đến 2000 rupee (tương đương 60 nghìn đồng đến 600 nghìn đồng) cho mỗi kg.
Quá trình chiết xuất tinh dầu cần nhiều giờ đồng hồ.
Những người phụ nữ hái hoa nhài - dù để dâng lễ, chuẩn bị cho đám cưới, đám tang hay cho các nhãn nước hoa đắt đỏ - không hề có thời gian để thưởng thức sự quyến rũ của nó.
Trên cánh đồng hoa nhài ở ngoại ô thành cổ, các thợ hái nhẹ nhàng vén cành nhánh, tìm kiếm những nụ hoa hoàn hảo.
Vào mùa thu hoạch, nhà xưởng làm việc suốt ngày đêm, các công nhân sàng lọc hoa mới hái và đợi những nụ hoa thuôn dài hé mở.
"Giây hút mở cánh là hoa bắt đầu tỏa hương", Palaniswamy cho biết.
Tối muộn, khi mùi hương ngọt ngào của hoa nhài tràn ngập, các công nhân sẽ nhặt các bông nở và cho vào máy xử lý. Những bông nhài mới hái được được nhúng vào dung môi để tạo ra một loại dịch chiết đặc quánh (concrete).
Loại dịch chiết này sau đó sẽ được xử lý với cồn để loại đi phần sáp và thu về tinh dầu thể absolute (nguyên chất). Đây chính là nguyên liệu điều chế nước hoa.
Palaniswamy cho biết, khoảng 700 kg hoa nhài tươi chỉ chiết xuất được 1kg tinh dầu thể absolute, bán được khoảng 4.200 USD (tương đương 100 triệu đồng).
Biểu tượng của tình yêu
Giống hoa nhài ở Madurai được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) gắn thẻ "chỉ dẫn địa lý" (geographical indication) do có mùi hương đặc trưng.
"Mùi hương ấy đậm, thơm ngát, nồng nàn", Thierry Wasser, chuyên gia pha chế nước hoa bậc thầy của Guerlain chia sẻ với AFP, "Hoa nhài Madurai có sự uyển chuyển và có gì đó hoa cỏ không thay đổi được".
Ở Madurai, có thể bắt gặp những bông hoa trắng nhỏ nhắn tươi sáng ấy ở những ngôi nhà trong phố, trên mái tóc của những cô gái hay trong khu đền thờ thần Meenakshi, vệ thần của thành phố.
Hàng đêm, người dân đem dâng những bông hoa nhài ngát hương lên thần Meenakshi.
"Khi bạn hiểu ý nghĩa của loài hoa này là ca tụng tình yêu, tình anh em, gia đình, bằng hữu, thì khi bạn ngửi thấy mùi hương, nó mang đến tầng ý nghĩa khác", Wasser nói, "Đối với tôi, loài hoa này biểu trưng cho tình yêu".