Tôi đã đứng trên bục giảng 25 năm, chứng kiến không biết bao thế hệ học trò lớn lên, rời khỏi mái trường và bước vào đời. Mỗi năm, những buổi họp phụ huynh diễn ra như một nghi thức quen thuộc: Cha mẹ ngồi lại, lắng nghe giáo viên nói về thành tích, về quá trình của con. Nhưng với tôi, những con số trên bảng điểm không hẳn là điều cốt yếu. Bởi chỉ cần quan sát cách cha mẹ tương tác, quan tâm trong buổi họp, tôi có thể đoán được phần nào tương lai của mỗi đứa trẻ.
“Thay vì hỏi điểm xếp thứ mấy, có người mẹ tập trung: ‘Tôi cần hỗ trợ con thế nào?’”
Còn nhớ một buổi họp phụ huynh, một người mẹ đến muộn vì công việc bận rộn. Thế nhưng, khi ngồi xuống, bà tập trung tuyệt đối: ghi chép mọi nhận xét, đặt câu hỏi đúng trọng tâm, và luôn nhấn mạnh: “Tôi cần hiểu để hỗ trợ con tốt hơn.”
Điều khiến tôi ấn tượng là bà không thắc mắc con đứng thứ mấy trong lớp, có đạt “huy chương” gì không, mà chú trọng cách con học, cách con giải quyết vấn đề, những kỹ năng con cần rèn luyện. Vài năm sau, cậu bé đó lớn lên, trở thành kỹ sư phần mềm thành đạt, tự tin – tôi không thấy bất ngờ. Bởi cái cách mẹ em lắng nghe và đặt niềm tin đã dự báo được tương lai em.
“Có người đến họp chỉ để ‘cho có mặt’, thờ ơ cả buổi, duy nhất câu hỏi: ‘Điểm nó có đứng đầu lớp không?’”
Nhưng cũng trong lớp học ấy, một người cha ngồi cuối, lướt điện thoại suốt buổi. Ông hầu như không chú ý lời giáo viên cho đến khi tôi nhắc đến kết quả học tập của con. Ông cất câu hỏi duy nhất: “Cháu có top đầu không?”
Khi tôi nói rằng con cần cải thiện kỹ năng giao tiếp, ông phẩy tay: “Chỉ cần học giỏi là được.” Sau này, cậu bé ra trường, chật vật trong công việc, thiếu kỹ năng hòa nhập, không biết làm sao để hợp tác với đồng đội. Tôi không ngạc nhiên, bởi biểu hiện của người cha “chỉ quan tâm thứ hạng” đã vô tình đẩy con vào sự thiếu hụt kỹ năng xã hội.
“Cha mẹ bảo bọc thái quá, trẻ thiếu ‘bản lĩnh đứng một mình’”
Có trường hợp, một phụ huynh tức giận đứng giữa buổi họp, chỉ vì giáo viên góp ý: “Con chị hay ỷ lại vào người khác.” Bà lập tức phản ứng quá khích, như thể đụng chạm tự ái của mình.
Kết quả, đứa trẻ ấy lớn lên với sự phụ thuộc. Mọi sai lầm đều được mẹ bao che, khiến cháu không dám đương đầu, không thể học cách xử lý thất bại. Và đương nhiên, em thụt lùi so với bạn bè trong hành trình trưởng thành.
“Thái độ phụ huynh – chỉ báo quan trọng về tương lai con cái”
Tôi không dám nói “chắc như đinh đóng cột” rằng đứa trẻ nào cha mẹ quan tâm sẽ 100% thành công, hay trẻ có phụ huynh thờ ơ sẽ 100% thất bại. Nhưng từ kinh nghiệm 25 năm, tôi thấy: Thái độ của cha mẹ khi đồng hành cùng con vô cùng quan trọng. Không phải sự áp đặt hay thái độ “mặc kệ”, mà là thấu hiểu, đồng hành đúng cách.
Một đứa trẻ được dạy tư duy độc lập, được khuyến khích đặt câu hỏi, được cha mẹ lắng nghe – thường dễ bứt phá hơn. Trong khi trẻ “chỉ chạy theo điểm số,” hoặc sống dưới áp lực căng thẳng từ gia đình, dễ mệt mỏi, mất niềm tin vào chính mình.
“Hãy đến họp phụ huynh không chỉ vì điểm số, mà để hiểu con hơn”
Dành thời gian nói chuyện với giáo viên, nhìn vào mắt con và để con nói lên quan điểm cũng quan trọng chẳng kém. Điểm cao hay thấp chỉ là một phần; quan trọng hơn, trẻ có đang khát khao học hỏi, có đang vui vẻ trên hành trình phát triển hay không?
Thế nên, nếu có một điều tôi muốn nhắn nhủ bậc làm cha mẹ: “Chúng ta đến buổi họp lớp không phải để ra lệnh, cũng chẳng phải để so bì, mà là để tìm ra cách giúp con tiến bộ thật sự, bao gồm cả nhân cách và kỹ năng sống.”
Kết Lại
Sau nhiều năm dạy học, tôi đã học cách nhìn vào ánh mắt các em học sinh và ánh mắt cha mẹ trong buổi họp phụ huynh. Bởi không chỉ con điểm mới phản ánh tương lai, mà chính sự quan tâm và đồng hành của cha mẹ cũng là “dấu hiệu” dự báo đường con sẽ đi.
Chúng ta không phải nhà tiên tri, nhưng thái độ mà cha mẹ mang đến buổi họp ấy, cách họ lắng nghe và thấu hiểu, chính là chìa khóa mở ra cánh cửa tương lai của con. Hãy học cách làm người đồng hành, chứ không chỉ là “giám sát viên” hay “thẩm phán” đánh giá. Vì tương lai con cái không nằm ở vài con số, mà nằm trong ánh mắt yêu thương, biết lắng nghe và tôn trọng.