1. Cây Tục đoan nhọn - Dipsacus asper Wall., thuộc họ Tục đoan - Dipsacaceae.
Mô tả: Cây thảo lưu niên cao 90cm, có rễ trụ, thân có gai nhọn. Lá có phiến thon hẹp, dài 7-10cm, rộng 1cm gân phụ không rõ, mép có răng và gai, các lá dưới có cuống, lá ở gốc cụm hoa không cuống. Hoa đầu trên cuống dài 30-40cm, to 2cm, bao chung do lá bắc 1-3cm, giữa là lá bắc hẹp như vẩy nhọn, hoa màu trắng, lá đài 4; tràng có ống với 4 thuỳ, nhị 4, rời nhau, thò, bầu 1mm. Quả bế dài 3-4mm.
Hoa tháng 8-9, quả tháng 9-10.
Bộ phận dùng: Rễ - Radix Dipsaci Asperi.
Nơi sống và thu hái: Loài của Nam Trung Quốc, Bắc Việt Nam. Cây thường gặp trong các savan cỏ ở độ cao 1500m vùng Sapa (Lào Cai) và một số nơi khác ở Hà Giang, Lai Châu. Người ta đào rễ vào mùa thu tháng 8-10 phơi khô. Tính vị, tác dụng: Vị đắng, tính hơi ấm, có tác dụng bổ can thận, cường gân cốt lợi khớp xương, chỉ băng lậu.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: thường dùng chữa lưng gối gân xương đau mỏi, hoặc bị thương sai khớp đứt gân nhức nhói và phụ nữ hay bị sẩy thai, bạch đới, di tinh, đòn ngã tổn thương mụn nhọt có mủ vàng, trĩ, ung nhọt, lở ngứa. Liều dùng 12-20g phối hợp với các vị thuốc khác.
Cây Tục đoan nhọn
2. Cây Tục đoan cúc. Cúc nhọn - Sonchus asper (L.) Hill, thuộc họ Cúc - Asteraceae.
Mô tả: Cây thảo hằng năm cao 30-70cm, có rễ phình dạng củ; thân phân nhánh hay không, có nhựa mủ trắng. Lá có phiến không lông, dài 6-15cm, rộng 1,5-8cm, mỏng, mép có răng gai nhọn, gốc có tai to, tròn, ôm thân. Cụm hoa ở ngọn và nách lá trên; cuống dài mang hoa đầu to, có bao chung cao 1,5cm do nhiều hàng lá bắc, trong đầu hoa chỉ toàn hoa hình môi màu vàng. Quả bế dẹp dẹp, cao 3mm, mào lông do nhiều lông mịn màu trắng dài 5mm.
Bộ phận dùng: Toàn cây - Herba Sonchi Asperi.
Nơi sống và thu hái: Loài phân bố toàn thế giới, thường gặp dọc đường đi, ruộng hoang vùng núi cao miền Bắc vào tới Lâm Ðồng.
Tính vị, tác dụng: Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm cầm máu.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ở Trung Quốc, cây được dùng trị sang thũng độc, lao phổi ho ra máu, trẻ em khí suyễn.
Tục đoan cúc