Tên Khoa học: Hypoxis aurea Lour.
Tên tiếng Anh:
Tên tiếng Việt: Hạ trâm
Tên khác:
Tỏi voi lùn, Hạ trâm - Hypoxis aurea
Tỏi voi lùn, Hạ trâm - Hypoxis aurea Lour., thuộc họ Tỏi voi lùn - Hypoxidaceae.
Mô tả: Cây thảo có gốc hình cầu, với rễ dạng sợi, cao 30cm kể cả lá. Lá hình dải, có lông mềm nhiều hay ít, dai, gấp ở giữa, dài 20-30cm, rộng 2-4mm. Hoa xanh ở ngoài, vàng ở trong, có lông, xếp 1-2 cái trên một cuống dài cỡ 5mm. Quả nang có vỏ rất mỏng, dài 12mm, rộng 4mm; hạt hình cầu, đường kính 1mm.
Bộ phận dùng: Toàn cây, chủ yếu là rễ - Herba et Radix Hypoxidis Aureae.
Nơi sống và thu hái: Loài của vùng Ấn Độ - Malaixia, Trung Quốc, Nhật Bản, Philippin, đảo Salomon, cũng mọc ở rừng của nước ta. Khá phổ biến trong các vườn, đất trồng ở Sapa (Lào Cai). Người ta thu hái cây vào mùa hè, mùa thu.
Tính vị, tác dụng: Vị ngọt, hơi cay, tính ấm; có tác dụng ôn thận, tráng âm, bổ khí.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ở Trung Quốc, cây được dùng trị đại tràng ra máu, thoát giang, âm suy, sán khí.
Ở Malaixia, người ta dùng rễ làm thuốc kích d ục. Trong bộ lạc Munda, rễ nghiền nát ra được dùng làm thuốc chữa suy yếu và vàng mắt.