Cây Diệp Hạ Châu (Chó Đẻ Răng Cưa): Công Dụng Và Cách Dùng
1. Giới thiệu
Trong dân gian, cây Diệp Hạ Châu – thường gọi là chó đẻ răng cưa – từ lâu đã được sử dụng để chữa các bệnh về gan, đặc biệt là viêm gan, vàng da và hạ men gan. Không chỉ dừng ở kinh nghiệm truyền miệng, ngày nay khoa học hiện đại đã nghiên cứu và chứng minh nhiều tác dụng sinh học quan trọng của loại cây này.
2. Đặc điểm thực vật học
Tên khoa học: Phyllanthus urinaria.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Đặc điểm nhận dạng:
Cây thảo mọc hằng năm, cao 30–60cm.
Thân nhẵn, phân nhánh nhiều.
Lá nhỏ, mọc đối xứng như lá me non.
Quả tròn nhỏ, mọc dọc mặt dưới của cành.
Điểm đặc trưng: Khi lật mặt dưới lá, thấy nhiều quả nhỏ xanh nhạt, đây là cách dễ nhận biết chó đẻ răng cưa so với các loài cây khác.
3. Phân bố và thu hái
Cây mọc hoang rất nhiều khắp các tỉnh Việt Nam, đặc biệt ở nơi đất ẩm, ven đường, bờ ruộng.
Bộ phận dùng: toàn cây (thân, lá, rễ).
Thời điểm thu hái: mùa hè khi cây phát triển mạnh.
Cách sơ chế: rửa sạch, phơi khô hoặc dùng tươi.
4. Công dụng trong y học dân gian
Theo y học cổ truyền:
Tính mát, vị đắng, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu.
Thường dùng để chữa:
Bệnh gan, vàng da.
Sỏi thận, tiểu buốt.
Mụn nhọt, lở ngứa ngoài da.
Dân gian thường nấu nước uống hoặc giã nát lấy nước cốt để dùng.
5. Nghiên cứu khoa học hiện đại
Các nghiên cứu đã phát hiện Diệp Hạ Châu chứa:
Flavonoid, alkaloid, lignan, tannin – có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ gan.
Nghiên cứu tại Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam cho thấy:
Có khả năng ức chế virus viêm gan B.
Hỗ trợ giảm men gan, cải thiện chức năng gan.
Có hoạt tính chống viêm, lợi tiểu và tăng cường hệ miễn dịch.
Chính vì vậy, nhiều bài thuốc kết hợp Diệp Hạ Châu + Cà Gai Leo được sử dụng phổ biến trong hỗ trợ điều trị viêm gan virus.
6. Cách dùng Diệp Hạ Châu
Nấu nước uống:
20–30g cây khô.
Sắc với 1 lít nước, uống trong ngày.
Kết hợp dược liệu khác:
Diệp Hạ Châu + Cà Gai Leo → hỗ trợ viêm gan B.
Diệp Hạ Châu + Nhân Trần → tăng tác dụng lợi mật, giải độc.
7. Lưu ý khi sử dụng
Không dùng liều cao trong thời gian dài (dễ ảnh hưởng đến sinh sản nam giới).
Người huyết áp thấp cần thận trọng.
Phụ nữ mang thai, cho con bú không nên dùng.
Đây là vị thuốc hỗ trợ, không thay thế thuốc kháng virus đặc hiệu.
8. Kết luận
Cây Diệp Hạ Châu là một trong những thảo dược quý trong việc giải độc gan, hạ men gan, hỗ trợ viêm gan virus. Kết hợp kinh nghiệm dân gian với nghiên cứu khoa học hiện đại, cây chó đẻ răng cưa ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách, đúng liều và kết hợp điều trị y khoa để đạt hiệu quả tối ưu.
Xem thêm các cây thuốc hỗ trợ gan khác tại Cây Thuốc Quanh Ta.
Facebook Conversations