Cây Tô ma dại, Ðằng nha côtxa, Vi chuỳ hương trà thái - lsodon coetsa (Buch. - Ham. ex D. Don) Kudo (Plectranthus coelsa Buch.

Tô ma dại, Ðằng nha côtxa, Vi chuỳ hương trà thái - lsodon coetsa (Buch. - Ham. ex D. Don) Kudo (Plectranthus coelsa Buch. - Ham. ex D. Don), thuộc họ Hoa môi - Lamiaceae.

Mô tả: Cây thảo cao 0,5-2cm, thân vuông, có lông. Lá có phiến thon, nhọn, dài 4-9cm, rộng 1,5-2,5cm, gốc từ từ hẹp trên cuống, mép có răng mềm, gân phụ 4-6 cặp, cuống dài 2,5-5cm.

Chuỳ hoa hình trụ cao 5-12 cm, mang nhiều nhánh mảnh; hoa nhỏ, dài đầy lông trắng và tuyến tiết, 5 răng nhọn, bằng nhau, tràng màu lam, cao 5,5mm, có ít lông, môi trên 4 thuỳ. Quả bế nhỏ, không lông.

Bộ phận dùng: Toàn cây - Herba Isodi Coetsae.

Nơi sống và thu hái: Loài của Trung Quốc, Việt Nam, Mianma, Ấn Độ. Ở nước ta, cây mọc ở độ cao 800-1600m, trong rừng từ Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai tới Lâm Ðồng. Có thể thu hái cây cuối mùa thu.

Tính vị, tác dụng: Vị đắng cay, tính hơi ấm; có tác dụng giải thử tán hàn, khư phong thấp; cũng có tác dụng tiêu viêm, cầm máu.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ở Trung Quốc, người ta dùng trị cảm mạo phong hàn, nôn thổ, đau bụng ỉa chảy và trị phong thấp (tê liệt, sang dương); dùng ngoài cảm máu các vết thương do dao chém.