Cây Ðậu khác quả, Tràng quả dị quả, Cà phấn tàu - Densmodium heterocarpon (L. ) DG

Ðậu khác quả. Tràng quả dị quả, Cà phấn tàu - Densmodium heterocarpon (L. ) DG., thuộc họ Ðậu - Fabaceae.

Mô tả: Cây thảo có thân bò hoặc đứng cao 1-3m phân nhánh nhiều , nhánh có lông. Lá chét 3, hình bầu dục, dài 2,5-6cm, rộng 1,3-2,5cm, đầu tù hay tròn, mặt dưới nâu nhạt hay xám trắng; lá kèm hình tam giác nhọn, cao 1cm. Chùm hoa ở ngọn, dày, có lông hung, mọc đứng hay không. Hoa màu tím, đài hoa có thuỳ dài bằng ống. Quả đứng có lông, dài 12-25cm; các quả ở phía dưới có 1-2 đốt mà thôi.

Ra hoa tháng 6-9, có quả tháng 8-11.

Bộ phận dùng: Toàn cây - Herba Desmodii.

Nơi sống và thu hái: Loài phân bố ở Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Malaixia và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc ở vùng đồng bằng, trên đồng cỏ và savan giả từ Bắc chí Nam cho tới vùng cao Tây Nguyên. Thu hái cây vào mùa hè thu, rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

Tính vị, tác dụng: Vị đắng và ngọt, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm giảm đau, lợi tiểu.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ðược dùng chữa 1. Viêm tuyến mang tai, viêm họng; 2. Viêm não B truyền nhiễm; 3. Giảm niệu; 4. Rắn cắn. Liều dùng 15-60 g dạng thuốc sắc. Dùng ngoài trị đòn ngã tổn thương, mụn nhọt, giã cây tươi đắp vào chỗ đau. Dân gian còn dùng làm thuốc chữa sưng vú và chóng mặt (Quảng Ninh: Tiên Yên) Còn dùng làm cây phân xanh và thức ăn gia súc.

Ðơn thuốc:

1. Giảm niệu: Dùng Ðậu khác quả 30-60g. Mã đề 30g, sắc nước uống.

2. Rắn độc cắn: Ðậu khác quả, Lưỡi rắn trắng, mỗi vị 15g, Cây lông nhím và quả Ngô thù, mỗi vị 9g, sắc lấy nước, thêm rượu uống.