Cây Tú cầu ráp - Hydrangea strigosa Rehd (H. aspera Don ssp, strigosa (Rehd.) McClint)

Tú cầu ráp - Hydrangea strigosa Rehd (H. aspera Don ssp, strigosa (Rehd.) McClint) thuộc họ Tú cầu - Hydrangeaceae.

Mô tả: Cây bụi cao 4m; nhánh có lông nằm, cứng. Lá mọc đối, phiến lá xoan thon, dài cỡ 15cm, 2 mặt có lông cứng, gân phụ 10-11 cặp mép có răng nhọn, cuống dài 1,5-2,5cm. Chuỳ hoa ở ngọn cao 10-12cm, các hoa có chung quanh nhiều khi không sinh sản, rộng 2-3cm, với 3-4 lá dài to phát triển, hình cánh hoa; hoa sinh sản cao 3mm, đài 5 thuỳ; cánh hoa 5 tạo thành như một cái mũ có khuynh hướng rụng cùng một lúc; nhị 10; bầu hạ hàn liền với ống của đài, 2 vòi ngắn. Quả nang cao 4mm, có 10 gân; hạt nhỏ, nhiều.

Ra hoa tháng 8.

Bộ phận dùng: Rễ - Radix Hydrangeae Strigosae, thường có tên là Thổ thường sơn. Lá cũng được dùng.

Nơi sống và thu hái: Loài của Nam Trung Quốc. Ở nước ta cây mọc trong rừng thưa vùng núi cao Sapa (Lào Cai).

Tính vị, tác dụng: Vị cay, chua, tính mát, hơi có độc; có tác dụng tiêu thực tích, giải nhiệt độc, tẩy đàm kết đọng, tán thũng độc, trừ sốt rét.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường được dùng trị sốt rét, ngực bụng trướng đầy, ngứa lở ngoài da.