Cây Tú cầu, bát tiên, Học tăng xia - Hydrangea macrophylla (Thunb.) Ser ex DC

Tú cầu, bát tiên, Học tăng xia - Hydrangea macrophylla (Thunb.) Ser ex DC., thuộc họ Tú cầu - Hydrangeaceae.

Mô tả: Cây nhỏ mọc thành bụi thấp. Lá mọc đối phiến xoan bầu dục rộng, dài 7-20cm, rộng 4-10cm, mép có răng, gân phụ 5-7. Hoa mọc thành chùm xim to như đầu tròn, hoa lép ở ngoài với lá đài to như cánh hoa, màu trắng rồi đổi thành màu lam hay hồng, hoa sinh sản nhỏ ở trong, với 4-5 lá đài, 4-5 cánh hoa, 4-5 nhị và bầu dưới 3-5 ô. Quả nang.

Bộ phận dùng: Rễ và lá - Radix et Folium Hydrangeae Macrophyllae.

Nơi sống và thu hái: Loài của Trung Quốc, Nhật Bản, được trồng làm cây cảnh vì có hoa đẹp.

Thành phần hoá học: Lá và rễ có một alcaloid C16H19O3N2, 2HCl. Hoa và lá chứa hydrangenol glucosid, acid hydrangeic và rutin.

Tính vị, tác dụng: Vị đắng, hơi cay, tính hàn, có ít độc, có tác dụng thanh nhiệt kháng ngược.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Là cây thuốc trị sốt rét như Thường sơn.

Ở Nhật Bản, dân gian dùng trị bệnh về tim.

Ở Vân Nam (Trung Quốc) cây được dùng chữa tim nóng trống ngực đánh thình thình, phiền táo, sốt rét, bệnh về tim.