Cây dược liệu cây Lạc tiên, Nhãn lồng, hay chùm bao - Passiflora foetida

1. Hình ảnh mô tả Cây Lạc tiên, Nhãn lồng, hay chùm bao - Passiflora foetida L., thuộc họ Lạc tiên - Passifloraceae.

Cây lạc tiên mọc hoang khắp nơi, chủ yếu ở vùng đồi núi, ven rừng. Cây ra hoa vào tháng 4-5, có quả vào tháng 5-7. Quả chín ăn được.

Cây Lạc tiên, Nhãn lồng, hay chùm bao có tên khoa học: Passiflora foetida L., thuộc họ Lạc tiên - Passifloraceae.

Mô tả: Dây leo bằng tua cuốn, rỗng. Lá mọc so le, dài khoảng 7cm, rộng tới 10cm, chia làm 3 thuỳ nhọn. Lá kèm rách ở mép. Tua cuốn mọc từ nách lá. Hoa trắng,, có tràng phụ hình sợi, màu tím. Quả tròn, bao bởi lá bắc tồn tại như là một cái bao ở ngoài. Quả chín vàng, ăn được. Toàn cây có lông.

2. Thông tin mô tả công dụng và tác dụng, bài thuốc chữa bệnh của Dược Liệu Lạc Tiên

Bộ phận dùng: Toàn cây - Herba Passiflorae Foetidae.

Nơi sống và thu hái: Loài liên nhiệt đới, mọc hoang khắp nơi, leo quấn ở các bãi trống lùm bụi. Cũng thường trồng ở các vườn thuốc. Thu hái toàn cây, phơi khô.

Thành phần hoá học: Có HCN.

Tính vị, tác dụng: Lạc tiên có vị ngọt và đắng, tính mát, có tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu. Quả có tác dụng an thần, giảm đau.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Ngọn non Lạc tiên được hái về làm rau luộc ăn hay nấu canh. Quả chín vàng ăn ngon. Lạc tiên được dùng trị suy nhược thần kinh, mất ngủ, ngủ hay mơ, phụ nữ hành kinh sớm. Còn dùng trị ho, phù thũng, viêm mủ da, lở ngứa, loét ở chân. Ngày dùng 3-15g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài đun nước rửa và giã cành lá tươi để đắp.

Ở Ấn Ðộ, nước sắc lá dùng để trị bệnh thiếu máu và hen suyễn, quả dùng gây nôn; lá dùng đắp và điều trị choáng váng và đau đầu.

Ðơn thuốc:

1. Suy nhược thần kinh, mất ngủ: Lạc tiên 8-16g sắc uống. Dùng riêng hoặc phối hợp với lá Vông, lá Dâu, tâm Sen nấu thành cao lỏng, mỗi ngày dùng 2-5g, chia nhiều lần uống, nên uống trước khi đi ngủ.

2. Viêm da, ghẻ ngứa: Dây lá Lạc tiên với lượng vừa đủ, nấu nước tắm và rửa.

3. Bài thuốc an thần, có tác dụng trợ tim, ngủ được êm, dịu thần kinh: Hạt sen 12g, lá Tre 10g. Cỏ mọc 15g, Lá dâu 10g, Lạc tiên 20g, Vông nem 12g, Cam thảo 6g, Xương bồ 6g, Táo nhân sao 10g. Ðổ 600ml nước sắc còn 200ml nước, uống ngày 1 tháng (An Giang).

3. Hình ảnh quả lạc tiên

Lạc tiên còn nhiều tên gọi như: lồng đèn, hồng tiên, mắc mác, long châu quả

Theo nghiên cứu, các hoạt chất trong cây lạc tiên có tác dụng lên hệ thần kinh trung ương, giúp trấn tĩnh, chống hồi hộp, lo âu, mất ngủ.

4. Hình ảnh mô tả Hoa cây lạc tiên

5. Một số bài thuốc chữa mất ngủ từ lạc tiên: theo Bác sĩ Thanh Xuân

Chữa mất ngủ, tim hồi hộp: Dùng 15g lạc tiên khô sắc nước uống thay trà hàng ngày, hoặc có thể kết hợp với các vị thuốc khác như sau: Lạc tiên 50g, lá vông 30g, lá dâu tằm 10g, tâm sen 2g, đường 90g, sắc uống ngày 1 thang. Dùng 7-10 ngày.

Suy nhược thần kinh, mất ngủ: 

Dùng cao lỏng lạc tiên, cách chế như sau: 

Cây lạc tiên 50g, lá vông 30g, lá dâu tằm 10g, liên tâm 2,2g, đường 90g, nước vừa đủ 100ml, axít benzonic để bảo quản và cồn vừa đủ để hòa tan axít benzonic. Ngày dùng 2 - 4 thìa cà phê. Uống trước khi đi ngủ. Ngoài ra có thể  lấy ngọn non cây lạc tiên luộc hoặc nấu canh ăn vào buổi chiều hoặc trước khi đi ngủ vài giờ.

An thần, dịu thần kinh, giúp ngủ ngon: Lạc tiên 20g, lá vông nem 2g, cam thảo 6g, xương bồ 6g, táo nhân sao 10g, hạt sen 12g, lá tre 10, lá dâu 10g. Đổ 600ml nước sắc còn 200ml nước, uống ngày 1 thang. Dùng 7-10 ngày.

Người cao tuổi khó ngủ, đau mỏi người: Cây lạc tiên (cả rễ, dây lá, quả non) 500g, hoa thiên lý 300g, lá mướp đắng non 100g. Tất cả sao khử thổ, tán nhuyễn dạng bột, cho thêm 50g đậu xanh (để cả vỏ), rang chín, cũng tán nhuyễn. Mỗi ngày pha 3 thìa cà phê vào 100ml nước sôi để nguội, uống thay trà hàng ngày.

Ngoài ra, trong nhân dân thường dùng lá lạc tiên để chữa mẩn ngứa rất tốt. 

Cách dùng: Dây lá lạc tiên nấu nước tắm rửa hàng ngày đến khi khỏi.