Cây Kim Vàng, Gai kim vàng, Trâm vàng - Barleria lupulina Lindl

CÂY KIM VÀNG

Tên thông thường: Cây Kim vàng

Tên khác: Trâm vàng, Gai kim vàng, Gai kim bóng, Sơn đông

Tên khoa học: Barlerialupulina Lindl

Họ: Thuộc họ Ô rô – Acanthaceae

Mô tả cây

Kim vàng hay gai kim vàng, gai kim bóng (Tên khoa học: Barleria lupulina) là một loài thực vật có hoa trong họ Ô rô.

Cây nhỏ mọc đứng. Nhánh vuông, không lỏng lá. Lá nguyên không lông, lá kèm biến thành gai thẳng nhọn. Cụm hoa bóng ở ngọn. các lá bắc kết hợp cao 2cm. Cảnh hoa mềm, màu vàng nhạt. Mỗi bông thường có 18-20 hoa nhưng thường không nở hoa một lúc. Mỗi ngày chi nở hai hoa. Sau 7 ngày mới nở hết một bông hoa. Quả nang có hạt dẹt, hạt được bao bọc bởi một vỏ cứng. Khi quả chín khô, nổ tách bắn hạt ra xa.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây kim vàng mọc hoang dại ở các tỉnh phía Nam nước ta, được nhiều nhà trống làm cảnh hoặc trong chậu, hoặc thành hàng rào vì có gai nhọn, có người ta cây thành hình cấu, có nhiều hoa đẹp hơn. Gần đây nhiều người đã trồng để lấy lá dùng chữa rắn độc cắn. Thường chỉ thu hoạch lấy lá tươi dùng ngay. Chưa thấy mấy người dùng lá khô.

Còn mọc hoang và được trong ở Ấn Độ, Miến Điện, Indonêxia.

Thành phần hoá học

Chưa thấy tài liệu nghiên cứu. Ném hoa có vị ngọt, lá có vị đắng.

Công dụng và liều dùng

Công dụng phổ biến nhất của cây kim vàng là dùng chữa vết rắn độc cắn: Hái một nắm lá tươi (ước 20-35g) giã nát vắt, lấy nước cốt cho nạn nhân uống sống, bã dùng đắp lên nơi rắn cần. Cứ 30 phút cho uống một lần. Có người phối hợp lá kim vàng với phèn chua như sau: Trước hết hút nọc rắn bằng dùng một ống nhựa. hay ống trúc đặt vào vết rắn cắn rồi dùng miệng hút. Hút một vài lần để lấy tối đa nọc độc. Sau đó đúng 30g lá kim vàng tươi, thêm 5g phèn chua, cùng giã. Thêm ít nước vào. Vắt lấy nước cho uống. Nếu nạn nhân răng cắn chặt thì cậy miệng cho uống thuốc. Bã lá và phèn chua thì đắp lên vết rắn cắn.

Ngoài công dụng chữa rắn cắn, nước giã ép tươi còn được dùng chữa chân nứt, nẻ. Còn dùng chữa ho sốt đối với trẻ em.

Theo Cây Kim Vàng – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi

Chữa bệnh từ cây kim vàng

Cây kim vàng không phải là cây mọc hoang, là cây được mọi người trồng để làm thuốc, có lá nhọn như hình kim và có rất nhiều gai nhọn như kim. Có tác dụng kháng viêm, chữa trị viêm gan, viêm xoang, viêm khớp. Ngoài ra, đây là loại cây có thể dùng đắp vết thương, có tác dụng rút nọc độc khi bị rắn hay chó cắn.

Theo chỉ dẫn của lương y Lê Văn Chính, Phòng Chẩn trị Y học cổ truyền huyện Châu Thành A, có thể dùng khoảng 50 gram thuốc tươi, giã nhuyễn đắp lên vết thương. Nếu vết thương chỉ bầm mà không chảy máu thì dùng lưỡi lam rạch một đường nhỏ cho máu có thể chảy ra rồi đắp thuốc lên. Đây là biện pháp có thể áp dụng tức thời, nhưng sau đó vẫn phải đưa người bị rắn cắn đi chữa trị ở cơ sở y tế, bị chó cắn phải đi tiêm ngừa.

Một số bài thuốc độc giả có thể tham khảo:

- Bài thuốc chữa viêm gan: kim vàng 30 gram, rau dừa kiểng 20 gram, bán chỉ liên 20 gram, bạch hoa xà thiệt thảo 20 gram, diệp hạ châu 20 gram. Nếu trường hợp có vàng da nên thêm các loại thuốc: rễ chanh 20 gram, ô rô 20 gram, thủy xương bồ 10 gram. Nếu có tỳ hư thì thêm hương phụ 10 gram.

- Bài thuốc chữa viêm khớp: kim vàng 30 gram, củ cát lồi 30 gram, mắc cỡ 20 gram, lá lốt 20 gram, hà thủ ô 20 gram, dâu tằm ăn 30 gram, tô diệp 10 gram. Nếu có phù, sưng, đỏ, đau thì thêm cỏ nhọ nồi 20 gram, cây đinh lăng 30 gram.

- Bài thuốc chữa viêm xoang: kim vàng 30 gram, cỏ hôi 30 gram, kinh giới 20 gram, cỏ nhọ nồi 20 gram, thủy xương bồ 8 gram, bòng bong 20 gram. Nếu bị chảy nước mũi thường xuyên thì thêm gương sen 15 gram.

Cách dùng: Sắc thuốc với 3 chén nước còn lại 8 phân để uống 2 lần/ngày.

Ngoài ra, chữa viêm xoang có thể dùng cây kim vàng giã nhuyễn, lược lấy nước nhỏ mũi mỗi ngày 2 lần sáng, chiều.

Bài thuốc sử dụng cây Kim vàng

Chữa lở loét da, mụn nhọt

Sử dụng 1 – 2 nắm lá Trâm vàng tươi, rửa sạch, giã nát, trộn với một ít muối, dùng đắp lên vùng da bệnh.

Chữa đau răng, chảy máu răng, viêm lợi

Sử dụng 1 nắm lá cây Kim vàng, thêm một ít muối rồi về lại như hạt đậu, nhét vào chỗ răng đau. Ngoài ra có thể sử dụng 1/3 lá rửa sạch, nhai nhuyễn rồi nhét vào chỗ răng đau. Nếu đau nghiêm trọng, có thể giã nát lá với muối rồi để vào chỗ đau.

Điều trị viêm họng, ho hen

Sử dụng 1 nắm lá cây Kim vàng, rửa sạch với nước lạnh hoặc nước muối pha loãng, để ráo nước, giã nát lá cây để thu chất dịch. Mỗi lần sử dụng một lượng nhỏ để ngậm rồi nuốt từ từ để chất dịch thấm vào thành họng.

Chữa đau ngang hông và đau thắt lưng

Sử dụng 2 – 3 nắm lá cây Trâm vàng, giã nát sao với một ít rượu trắng, dùng đắp lên vị trí đau, sau đó dùng băng sạch để băng lại. Để yên trong 10 – 15 phút sau đó tháo băng và rửa lại với nước sạch.

Giảm sưng đau do sâu bọ, côn trùng cắn đốt

Dùng 25 – 30 g lá cây Kim vàng, chọn lá tươi, bỏ lá héo úa, rửa sạch, giã nát rồi dùng đắp lên khu vực bị tổn thương.

Chữa rắn độc cắn, sưng đau

Dùng 20 – 30 g lá cây Kim vàng tươi, giã nát. Chắc lấy phần nước lọc cho người bệnh uống, phần bã dùng đắp lên vị trí vết thương. Cứ 30 phút thì cho bệnh nhân uống thuốc 1 lần.

Ngoài ra, có thể sử dụng 30 g lá cây Kim vàng kết hợp với 5 g phèn chua thành hỗn hợp sền sệt. Dùng đắp lên vết thương.

Điều trị da chân nứt nẻ

Sử dụng 2- 3 nắm lá Trâm vàng giã nát, lấy phần nước cốt, dùng thoa lên vùng da nứt nẻ kèm Trị đau nhức khắp cơ thể

Sử dụng một nắm lá cây Kim vàng rửa sạch rồi sắc lấy nước dùng uống, liên tục trong 1 tuần.

Hoặc có thể ngâm rượu cây Kim vàng để đắp, xoa ngoài kết hợp điều trị bệnh. Dùng một nắm lá Trâm vàng, rửa sạch, ngâm vào rượu, dùng uống có thể cải thiện tình trạng đau nhức cơ thể và chữa bệnh viêm ruột. Ngoài ra, có thể dùng một nắm lá cây Kim vàng sao với rượu nóng, đắp vào vị tri nhức mỏi cơ thể. Để yên cho đến khi hỗn hợp nguội dần.

Chữa viêm gan

Sử dụng 30 g lá cây Kim vàng, rau Dừa kiểng, Bạch hoa xà thiệt thảo, Bán chi liên, Diệp hạ châu, mỗi loại 20 g, sắc với nước dùng uống thay trà hàng ngày.

Lưu ý, người bệnh vàng da có thể cho thêm rễ Chanh, Thủy xương bồ và Ô rô để cải thiện các triệu chứng. Người có tỳ hư có thể cho thêm Hương phụ vào thang thuốc.

Chữa tiêu ra máu, huyết áp cao, cải thiện tình trạng say rượu

Dùng 1 – 2 nắm lá cây Kim vàng, rửa sạch, giã nhuyễn, chắc lấy phần nước cốt, dùng uống để cải thiện tình trạng.

Điều trị viêm xoang

Sử dụng Lá cây Kim vàng, Cỏ hôi, mỗi vị 30 g, Bòng bong, Cỏ nhọ nồi, Kinh giới, mỗi vị 20 gm cùng với 8 g Thủy xương bồ, (nếu người bệnh thường xuyên chảy máu cam có thể cho thêm 15 g Gương sen). Mang các vị thuốc trên sắc thành thuốc cô đặc, chia thành 2 phần bằng nhau, dùng uống trong ngày, liên tục trong 3 – 5 ngày.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng nước dịch lá cây Trâm vàng để nhỏ mũi, mỗi ngày 2 lần