Cây dược liệu cây Mào gà trắng, Mào gà đuôi nheo - Celosia argentea L

1. Cây Mào gà trắng, Mào gà đuôi nheo - Celosia argentea L., thuộc họ rau dền - Amaranthaceae.

Mào gà trắng

Cây Mào gà hay còn gọi mào gà trắng, mồng gà, đuôi lươn (Tên khoa học: Celosia argentea) là loài thực vật có hoa thuộc họ Dền. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.

2. Thông tin mô tả chi tiết Dược Liệu Mào gà trắng

Mô tả: Cây thảo mọc hằng năm, cao 0,30-1m, nhẵn, phân nhánh nhiều hay ít. Lá hình dải hay ngọn giáo, nhọn, dài 8-10cm, rộng 2-4cm. Hoa không cuống họp thành bông trắng hay hồng, dài 3-10cm; đài 5, khô xác, nhị 5, dính nhau ở gốc; bầu hình trứng, chứa chừng 7 noãn. Quả nang nẻ ngang. Hạt dẹt màu đen hoặc nâu đỏ, bóng láng.

Mùa hoa tháng 5-7, quả tháng 8-9. 

Bộ phận dùng: Hạt - Semen Celosiae, thường gọi là Thanh tương tử. Người ta còn dùng toàn cây.

Nơi sống và thu hái: Gốc ở Ðông Ấn , nay trở thành liên nhiệt đới, thường gặp ở trên các bãi hoang, ở đất trồng. Có khi được trồng làm cây cảnh. Trồng bằng hạt vào đầu mùa mưa. Vào tháng 6-9, hái hoa về, phơi khô đập lấy hạt, phơi sạch đến khô. Cành lá thường dùng tươi, hoặc phơi khô để dùng dần.

Thành phần hoá học: Trong hạt có dầu béo, tinh bột, vitamin PP, nitrat, Kali.

Tính vị, tác dụng: Hạt Mào gà trắng có vị đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thanh can minh mục, làm sáng mắt, thoái ế, tiêu viêm, thu liễm cầm máu. Toàn cây có tác dụng kháng sinh tiêu viêm.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Hạt mào gà trắng dùng chữa: 

1. Viêm kết mạc cấp tính, viêm giác mạc; 

2. Viêm sắc tố mắt mạn tính; 

3. Huyết áp cao; 

4. Chảy máu dạ dày ruột, thổ huyết, chảy máu cam, tử cung xuất huyết; 

5. ỉa lỏng; 

6. Lòi dom.

Dùng ngoài trị thấp sang, ghẻ, hắc lào.

Toàn cây dùng trị 1. lỵ; 

2. Viêm đường tiết niệu.

Cách dùng: Ngày dùng 10-15g hạt, 30-60g toàn cây sắc nước uống. Ðể cầm máu, thường phối hợp với Cúc chỉ thiên, lá huyết dụ, có thể luyện viên để uống. Dùng ngoài nấu nước rửa không kể liều lượng.

Ghi chú: Ðối với bệnh tăng nhãn áp (con ngươi dãn to) không nên dùng.

Ðơn thuốc: Viêm kết mạc cấp tính, đau mắt: Dùng hạt Mào gà trắng, Hoàng cầm, Long đởm, mỗi vị 9g, Cúc hoa trắng 12g, thục địa 15g sắc nước uống.