Phân lập chất chống ung thư phổi trong keo ong Việt Nam

Các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bulgaria mới đây đã tìm kiếm và phân lập thành công một số hợp chất có hoạt tính sinh học từ keo ong Việt Nam. Keo ong là hỗn hợp nhựa cây với chất tiết ra từ tuyến nước bọt của ong, được sử dụng để hàn kín tổ, giúp bảo quản mật, bảo vệ sự phát triển của ấu trùng, trứng khỏi sự tấn công của tác nhân gây bệnh.

Nhóm nghiên cứu đã thu thập được 6 mẫu keo, đánh giá hoạt tính gây độc tế bào và chống oxy hóa. Sau đánh giá, mẫu keo ong thu tại Bình Định có tác dụng tốt nên được nhóm lựa chọn nghiên cứu sâu. Có 8 hợp chất được phân lập và thử hoạt tính sinh học, trong số đó phát hiện hợp chất có tác dụng chống ung thư trên dòng tế bào ung thư phổi LU. Trong đó, có 2 chất thể hiện hoạt tính chọn lọc, mạnh nhất với giá trị 4.00 µg/ml.

Đây là keo từ loài ong Dú (tên khoa học Lisotrigona sp.) hút nhựa từ cây Thành ngạnh nam (Craxytolum cochinchinenese) và Xoài (Mangifera indica).

Keo ong được sử dụng từ lâu trong điều trị cảm lạnh, thấp khớp, tiểu đường, đau dạ dày, và có nhiều hoạt tính sinh học đã được phát hiện như kháng khuẩn, chống oxy hóa, chống ung thư, kháng HIV. 

Hiện các nhà khoa học đã phân lập được hơn 500 hợp chất có trong keo ong mật cũng như keo ong Dú trên thế giới nhưng nghiên cứu về hóa học và hoạt tính sinh học của keo ong tại Việt Nam vẫn hiếm. Kết quả nghiên cứu này có  ý nghĩa quan trọng trong việc đóng góp những dữ liệu khoa học đầu tiên về keo ong của các loài ong Dú Lisotrigona sp. ở Việt Nam và trên thế giới.

Tám hợp chất từ mẫu keo ong thu tại Bình Định:

δ-tocotrienol (1), 3 triterpene: (13E, 17E)-polypoda-7,13,17,21-tetraen-3β-ol (2), hydroxypopanone (7), mangiferolic acid (8); 4 xanthon Cochinchinon A (3), 9-Hydroxycalabaxanthon (4), Cochinchinon I (5), Cochinchinon J (6). Trong đó, 5 hợp chất 2, 3, 5-7 được phân lập lần đầu tiên từ keo ong Dú.

Thành phần hóa học của keo ong bao gồm các hợp chất phenolic acid, phenolic ester, flavonoids, triterpenes, stilbenes, hợp chất prenyl flavanoids.

Minh Tâm