Cách phân biệt nấm linh chi thật hay giả khi mua

Hỏi: Xin hỏi bác sĩ có cách gì để có thể phân biệt nấm linh chi thật và giả? Cảm ơn bác sĩ rất nhiều!

Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn: Chủ nhiệm khoa Y học Cổ truyền - Bệnh viện TƯQĐ 108 trả lời:

Đây là câu hỏi rất cần thiết nhưng thật khó trả lời. Bởi lẽ, nấm linh chi vốn dĩ đã rất phong phú về chủng loại theo thực vật học, có xuất xứ từ nhiều nơi như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam..., lại khác nhau về nguồn gốc thu hái từ tự nhiên hay gieo trồng. Theo thống kê riêng ở Trung Quốc có tới 84 loài linh chi, trong đó có 12 loài được dùng để làm thuốc. Sách Bản thảo cương mục (1595) của nhà bác học Lý Thời Trân căn cứ theo màu sắc của linh chi cũng đã phân thành 6 loại: loại có màu vàng gọi là Kim chi hay Hoàng chi, loại có màu xanh gọi là Thanh chi, loại có màu hồng, màu đỏ gọi là Hồng chi hay Đan chi hoặc Xích chi, loại có màu trắng gọi là Bạch chi hay Ngọc chi, loại có màu đen gọi là Huyền chi hay Hắc chi và loại có màu tím gọi là Tử chi, trong đó Linh chi đen và đặc biệt là Linh chi đỏ được coi là có công dụng trị liệu tốt nhất và được dùng nhiều nhất trên thế giới hiện nay.

Thứ nữa, thị trường nấm linh chi hiện nay ở nước ta như một trận đồ bát quái. Nếu có dịp dạo qua phố Lãn Ông ở Hà Nội, người mua sẽ loá mắt vì đủ loại nấm linh chi to nhỏ, nặng nhẹ...và có màu sắc, nguồn gốc khác nhau. To nhất thì bằng cái nón nhỏ, mỗi túi 1kg có 2 hoặc 3 nấm; nhỏ thì có 15 - 20 cái/ kg. Có loại màu đỏ, có loại màu đen, có loại được giới thiệu là linh chi Trung Quốc, có loại được khẳng định là linh chi Hàn Quốc 100% vì có chữ KOREA đóng chìm ở mặt dưới nấm với giá tiền trên 1 triệu/ kg mặc dù hai loại có cùng màu sắc, độ lớn và cân nặng (chỉ khác dấu chữ mà thôi).

Cuối cùng, thật khó phân biệt linh chi thật giả bởi lẽ không hiếm trường hợp “thật mà lại là giả” vì hoạt chất trong dược liệu đã bị chiết xuất cạn kiệt trước khi đem bán, cái nấm khi đó chỉ còn là “rác” mà thôi ! Vậy nên, tiêu chuẩn vàng để phân biệt linh chi thật và linh chi giả là việc định tính và định lượng các hoạt chất đặc trưng trong thành phần của nấm và hơn nữa cũng phải có những tiêu chuẩn riêng cho từng loài nấm linh chi khác nhau.

Nhưng, trên thực tế, điều này thật khó có thể thực hiện được, vậy nên, người viết bài này chỉ xin khuyên người tiêu dùng mấy điều:

Thứ nhất: Chỉ nên mua thứ linh chi có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng ở tại các cơ sở đông dược có đủ tư cách pháp nhân (kể cả trong nước và ngoài nước), hết sức tránh mua sản phẩm trôi nổi trên thị trường.

Thứ hai: Nên dùng linh chi được gieo trồng chuyên nghiệp vì chất lượng ổn định, đảm bảo hiệu quả và không có các phản ứng bất lợi. Đừng dễ dàng “mở hầu bao” để mua thứ linh chi được quảng cáo đường mật là được thu hái tự nhiên ở trên rừng, trên núi.

Thứ ba: Khi mua, nên chọn loại nấm có kích thước vừa phải, lành lặn, dày dặn, không bị mối mọt và còn nguyên tán, khi sắc hoặc hãm uống thử phải có được thứ dịch màu hổ phách, mùi nồng nồng và vị đắng đặc trưng.