Ngọc mắt mèo hình thành từ xương khủng long cổ đại

Cuộc tìm kiếm đá quý ở Australia hé lộ bằng chứng hóa thạch đầu tiên về một đàn khủng long, bao gồm loài khủng long chưa từng được phát hiện trước đây. Hóa thạch khủng long mới nằm trong mỏ ngọc mắt mèo (opal) đã chuyển hóa thành loại đá quý này sau thời gian dài. Đây là bộ xương khủng long opal hóa hoàn chỉnh nhất trên thế giới.

Thợ mỏ Bob Foster là người đầu tiên tìm thấy số xương hóa thạch vào thập niên 1980 ở mỏ ngọc mắt mèo Sheepyard. Ông bỏ hóa thạch vào túi len thô và giao cho Bảo tàng Australia ở Sydney. Các nhà cổ sinh vật học ở bảo tàng đã quay trở lại mỏ ngọc để giúp Foster khai quật. Họ tìm thấy tổng cộng hơn 60 hóa thạch.

Hóa thạch được trưng bày ở bảo tàng vài năm trước khi Foster mang tới Trung tâm ngọc mắt mèo Australia. Khi các con ông quyên tặng số hóa thạch trên cho trung tâm vào năm 2015, nghiên cứu khoa học có thể bắt đầu.

Nhà cổ sinh vật học Phil Bell ở New England, Armidale, nhận thấy hóa thạch thuộc về một loài khủng long chưa được biết tới trước đây. Nhưng khi Bell và đồng nghiệp xem xét kỹ hơn, họ xác định những chiếc xương thuộc về nhiều loài khủng long.

"Lúc đầu, chúng tôi cho rằng đó là một bộ xương, nhưng khi quan sát vài chiếc xương, tôi nhận ra chúng tôi có 4 xương bả vai kích thước khác nhau. Có khoảng 60 chiếc xương opal hóa từ một con khủng long trưởng thành, bao gồm một phần hộp sọ", Bell nói.

Theo nghiên cứu xuất bản hôm 3/6 trên tạp chí Cổ sinh vật học Động vật có xương sống, loài khủng long mới được đặt tên là Fostoria dhimbangunmal, có nghĩa là "sheepyard" trong tiếng Yuwaalaraay của người bản xứ ở New South Wales.

Fostoria là động vật ăn cỏ đứng bằng chân sau, thuộc cùng chi với loài iguanodon. Các bộ phận thuộc 4 bộ xương Fostoria được tìm thấy, bao gồm những con non và con trưởng thành có thể dài tới gần 5 mét. Điều này khiến các nhà nghiên cứu tin rằng đây là một gia đình khủng long hoặc ít nhất là một đàn nhỏ.

Ngọc mắt mèo có thể có bất kỳ màu sắc nào trong vùng ánh sáng khả kiến và phần lớn ngọc mắt mèo trên thế giới đến từ khu vực rừng núi của Australia. Khu vực này có điều kiện địa chất phù hợp để ngọc mắt mèo hình thành gần mép biển nội hải cổ đại. Ngọc mắt mèo cũng là quốc ngọc của Australia.

Ngọc mắt mèo hình thành trong hốc đá. Khi một chiếc xương bị chôn vùi dưới cát hoặc đất sét và hóa đá, ngọc mắt mèo tạo thành bản sao hóa thạch của chiếc xương. Bộ xương của Fostoria nằm trong số những hóa thạch hoàn chỉnh nhất tại Australia.

An Khang (Theo CNN)